Styl przywiązania, termin coraz bardziej popularny nie tylko w psychologii, ale również w szerszej kulturze, odnosi się do sposobu, w jaki dana osoba nauczyła się radzić sobie z lękiem, stresem i emocjonalną dysregulacją już w dzieciństwie.
Osoby z lękowym stylem przywiązania często doświadczyły niespójności w relacjach z opiekunami. Nauczyły się, że czasami mogą polegać na opiekunie, który zadba o ich potrzeby, ale innym razem nie. Ta niepewność powoduje, że osoby te wykazują lękową czujność, stale analizując, czy są bezpieczne i czy mogą liczyć na bliskość, czy też grozi im obojętność lub porzucenie.
Z kolei unikający styl przywiązania wynika z doświadczeń, w których opiekunowie często nie potrafili odpowiednio reagować na emocjonalne potrzeby dziecka. W efekcie osoby te nauczyły się polegać wyłącznie na sobie, unikając bliskości emocjonalnej jako strategii ochronnej.
W sytuacjach stresu interpersonalnego te dwa style przywiązania manifestują się w różny sposób. Osoba unikająca może się wycofać, by samodzielnie poradzić sobie z napięciem, natomiast osoba lękowa będzie szukała wsparcia i bliskości.
Czy takie różnice są przeszkodą w związku, czy też mogą być szansą na rozwój?
tego typu konfiguracje mogą być kompatybilne, pod warunkiem że partnerzy zrozumieją emocje leżące u podstaw swoich reakcji na stres. Dla osoby z lękowym stylem przywiązania wycofanie się partnera unikającego może wydawać się chłodne, obojętne, a nawet wrogie.
Jednak świadomość, że partner unikający odsuwa się, aby chronić swoją bezbronność, może pomóc w zmianie tej interpretacji. Z kolei osoba unikająca, która może odbierać lękowe próby zbliżenia jako natrętne lub agresywne, może zacząć dostrzegać, że partner z lękiem przywiązanym potrzebuje poczucia bezpieczeństwa i bliskości.
Kluczowym elementem sukcesu związku w takiej dynamice jest rozpoznanie przez parę wspólnego koła interakcji — powtarzającego się wzorca nieporozumień, który nasila napięcia i prowadzi do konfliktów. Dzięki spowolnieniu tych interakcji i zrozumieniu emocji, które kierują zachowaniami partnerów, para może nauczyć się reagować na siebie w bardziej wspierający sposób. Na przykład osoba lękowa może nauczyć się wyrażać swoje potrzeby w mniej konfrontacyjny sposób, a osoba unikająca — bardziej otwierać się na bliskość.
Partnerzy z różnymi stylami przywiązania mogą wzajemnie się uzupełniać. Osoby lękowe często pomagają partnerom unikającym zauważać i podejmować problemy, które w innym przypadku mogłyby być zignorowane. Jednocześnie osoby unikające mogą wprowadzać do relacji stabilność i spokój, które są szczególnie cenne dla ich partnerów z lękowym stylem przywiązania. Kluczem jest wspólna praca nad wzajemnym zrozumieniem, co pozwala na budowanie głębszej więzi emocjonalnej i wypracowanie zdrowszych wzorców relacji.
Jolanta Bigocka
psychoterapeuta par
