CBT opiera się na założeniu, że nasze myśli, emocje i zachowania są ze sobą
ściśle powiązane. To, jak myślimy o danej sytuacji, wpływa na nasze odczucia oraz to, jak
się w danej sytuacji zachowujemy. Zmiana negatywnych lub zniekształconych wzorców
myślowych może prowadzić do pozytywnych zmian w emocjach i zachowaniach.
Pierwszym krokiem w CBT jest uświadomienie sobie negatywnych lub
automatycznych myśli, które często są nieuświadomione.
Często mają one charakter
zniekształceń poznawczych, takich jak myślenie czarno-białe, nadmierne uogólnianie, czy
katastrofizowanie.
Kiedy te myśli zostaną zidentyfikowane, terapeuta pomaga pacjentowi zastąpić je
bardziej realistycznymi i pozytywnymi przekonaniami. Przykładem może być zmiana
myślenia "Nic mi się nie udaje" na bardziej zbalansowaną myśl: "Nie wszystko mi
wychodzi, ale mam też sukcesy"
Kolejnym kluczowym elementem CBT jest praca nad zmianą destrukcyjnych
wzorców zachowań. Na przykład osoba z fobią społeczną może unikać sytuacji, które
wywołują u niej lęk. W CBT pracuje się nad stopniowym wprowadzaniem takich sytuacji,
co nazywa się ekspozycją. Dzięki temu pacjent uczy się, że jego lęki są często
nieuzasadnione, a lęk można regulować. W trakcie terapii terapeuta daje konkretne
zadania domowe, które pacjent wykonuje między sesjami, co pozwala na utrwalanie
nowych umiejętności w codziennym życiu.
Mocnymi stronami nurtu jest koncentracja na teraźniejszości, krótkoterminowość
oraz strukturalna natura z licznymi zrozumiałymi dla pacjentów narzędziami. Krytyka nurtu
jednak zwraca uwagę na często zbyt powierzchowne traktowanie przeszłości pacjenta,
pomijanie głębszych emocji i problemów interpersonalnych, a także zbytnia strukturalność,
która duży naciska kładzie na odpowiedzialność pacjenta - co może w znacznym stopniu
obciążać pacjenta i sugerować, że sam jest sobie winien. W odpowiedzi na uzasadnione
głosy krytyczne, szkoła od lat rozwija się w wielu kierunkach, dając terapię II i III fali CBT.
Szerzej omówione będą w osobnych wpisach
Podsumowując, terapia poznawczo-behawioralna to metoda, która koncentruje się
na zmianie negatywnych myśli i destrukcyjnych zachowań. Dzięki krótkoterminowej i strukturalnej naturze, CBT jest bardzo popularną formą terapii, skuteczną w leczeniu wielu
zaburzeń psychicznych. Mimo jej ograniczeń specjaliści poszukują alternatywnych metod
radzenia sobie ze specyficznymi trudnościami pacjentów. Jeśli zmagasz się z trudnościami
emocjonalnymi, CBT i jej pochodne może być skutecznym narzędziem w procesie
zdrowienia.
Psychoterapia CBT jest dostępna w Naszym Centrum w Gdyni, zarówno online jak i stacjonarnie w gabinecie.
Grzegorz Świątek
